WYSTAWA „PLANY MIASTA WILNA W JĘZYKU POLSKIM (1912-1939)”

Plany miast są opracowywane i rozpowszechniane w celu bardzo praktycznym - mają pomóc zorientować się w topografii. Plan jest specyficzną wersją mapy tematycznej, obejmującej obszar jednego miasta. Skala planu jest wynikiem kompromisu między jego dokładnością a wielkością arkusza, na którym plan został wydrukowany, zależy również od wielkości miasta. Plany odzwierciedlają sieć ulic, zawierają ich nazwy, lokalizację najważniejszych obiektów: zabytków, kościołów, muzeów, szpitali, aptek, posterunków policji, parków, stacji benzynowych itp. Na planie zwykle są zaznaczone linie kolejowe, stacje i przystanki komunikacji miejskiej. Często jest do niego dołączany wykaz ulic i głównych obiektów, a arkusz planu jest podzielony na ponumerowane kwadraty, ułatwiające ich zlokalizowanie.
Wystawa prezentuje ponad 30 planów miasta Wilna, powstałych w latach 1912-1939. Ciąg historyczny tych planów wyraźnie pokazuje ewolucję miasta, jego rozwój i przemiany, a także cechy, które wyróżniają Wilno na tle innych międzywojennych miast Polski i Europy. Różnorodność planów Wilna z pierwszej połowy XX wieku jest dowodem na to, że były one nierzadko tworzone przez osobistości wybitne, o światowej sławie.

Niżej przedstawiamy autorów oraz wydawców prezentowanych planów.

Jan Brunon Bułhak (1876 - 1950) - nestor polskiej fotografii. Filozof i teoretyk fotografii. Założyciel Fotoklubu Wileńskiego (1927) i współzałożyciel Fotoklubu Polskiego. Jego twórczość jest uważana za część wspólnego dziedzictwa kulturowego Białorusi, Litwy i Polski.

Wacław Gizbert - Studnicki (1874 - 1962) - polski historyk i archiwista, w 1921 r. utworzył Archiwum Państwowe w Wilnie, którym kierował do 1939 r.

Karol - Henryk Jensz (1884 - 1955) - inżynier, Dyrektor Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji miejskich w Zarządzie Miasta Wilna (1928-1939); w czasie wojny pracował w Dyrekcji Regulacji Niemna w Kownie, był naczelnikiem Wydziału Budowlanego w Biurze Odbudowy Portów Gdańska (1945-1955).

Juliusz Kłos (1881 – 1933) - polski architekt, historyk architektury, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, kierownik Wydziału architektury i opieki nad krajobrazem w Ministerstwie Sztuki i Kultury w 1919 r.

Stanisław Lorentz (1899 - 1991) - polski historyk sztuki, muzeolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1935–1982 dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie.

Abraham Melezin (1910 - 2008) - geograf, demograf, pracownik Uniwersytetu Stefana Batorego, Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, nauczyciel w Żydowskim Seminarium Nauczycielskim w Nowym Jorku, profesor w City University of New York, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Geograficznego.

Ferdynand Ruszczyc (1870 - 1936) - polski malarz, grafik, rysownik, scenograf, pedagog, czterokrotny (od 1919 r.) dziekan Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego.

Franciszek Walicki (1874 - 1964) - kierownik Wydziału Pomiarów m. Wilna w latach 1900-1917 i 1922-1939.

Bolesław Andrzej Waligóra (1898 – 1940) - major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Władysław Zahorski (1858 – 1927) - lekarz i historyk, był jednym z inicjatorów powstania Komitetu Wykonawczego Odbudowy Wileńskiego Uniwersytetu (1919), kierował komisją organizacyjną i był członkiem komisji odbudowy uczelni, przez 3 lata piastował stanowisko lekarza uniwersyteckiego.

Wydawnictwo Józefa Zawadzkiego; Wydawnictwo Zarządu Miejskiego m. Wilna; Wojskowy Instytut Geograficzny w Warszawie; Księgarnia Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego; Oddział Wileński Polskiego Tow. Krajoznawczego; Księgarnia Św. Wojciecha, Oddział Wileński; Księgarnia Wacława Makowskiego, Litografia Chonon Łaskow i Synowie.

Wystawa można obejrzeć wirtualnie.